Statines, sterke cholesterolverlagende middelen, kunnen bij 10 tot 15% van de patiënten in min of meerdere mate spieraantastingen veroorzaken1. De ernst van deze aantastingen wordt geëvalueerd in functie van de kliniek en de CPK-waarden (creatinefosfokinase) in het bloed, en is bepalend voor de verdere aanpak: verlaging van de doses, stopzetting of onderbreking van de behandeling2, inname om de dag of verandering van statine. De ene patiënt verdraagt een statine beter dan de andere3: de lipofiele statines (simvastatine, atorvastatine, lovastatine) gaan makkelijker door de celmembraan en zouden makkelijker myopathieën veroorzaken dan de hydrofiele statines (pravastatine, rosuvastatine, fluvastatine)4.
Een alternatief
Eén van de oorzaken van deze ‘myopathieën’ zou een tekort zijn aan co-enzym Q105. Statines zouden door hun werking op de productie van cholesterol ook de productie afremmen van CoQ10 dat een essentiële rol speelt in de energieproductie (in de mitochondriën), meer bepaald in de spieren. De meest lipofiele statines worden beter in de spieren geresorbeerd en remmen de productie van CoQ10 meer af dan de andere statines. Rode rijstgist bevat een aantal ingrediënten die de cholesterolwaarden kunnen doen dalen6, namelijk monacolines, o.a. monacoline K, sterolen, isoflavonen en mono-onverzadigde vetzuren. Monacoline K is verwant aan lovastatine en biedt dus een natuurlijk alternatief voor statines. In 2011 oordeelde het EFSA (agentschap voor voedselveiligheid) dat een dagelijkse dosis van 10 ml monacoline K bijdraagt aan het behoud van een normale bloedspiegel van LDL-cholesterol7. Naast zijn aanbeveling bij hypercholesterolemie wordt rode rijstgist ook aanbevolen bij intolerantie voor statines8,9. Meerdere studies10,11,12 wijzen op een verlaging van LDL-cholesterol in de orde van 22 tot 30%. Rode rijstgist verlaagt LDL-C zonder de CPK’s of de bijwerkingen significant te verhogen vergeleken met placebo13. Met een vergelijkbare efficiëntie als die van statines is de tolerantie voor de patiënten dus verbeterd.
Twee vormen
Monacoline K komt in rode rijstgist in twee vormen voor: als lacton en als hydroxyzuur14. De lactonvorm is verwant aan synthetische lovastatine en moet in de lever worden geactiveerd. Maar door zijn lipofieler karakter diffundeert hij makkelijker door de spiermembraan. Hij veroorzaakt bovendien hogere inhibitie van de productie van CoQ10 en grotere celvernietiging dan de hydroxyzuurvorm die hydrofiel is. Daarenboven is de hydroxyzuurvorm direct actief. Noorse onderzoekers hebben aangetoond dat de lactonvorm meer myopathieën veroorzaakt dan de hydroxyzuurvorm15. Een rode rijstgist die meer de hydroxyzuurvorm dan de lactonvorm bevat zou dus minder myopathieën veroorzaken.
Goed kiezen
Rode rijstgist is perfect geschikt voor patiënten die hun cholesterolgehalte op een natuurlijke manier moeten verlagen, en voor personen die statines niet goed verdragen en meer bepaald lijden aan spierpijn. Zijn efficiëntie op de LDL-cholesterolwaarden en zijn tolerantie zijn goed gedocumenteerd. Hoe hoger de verhouding van de hydroxyzuurvorm van monacoline K, hoe beter de rode rijstgist wordt verdragen. Dat is belangrijk bij de keuze van een voedingssupplement op basis van rode rijstgist. Vergeet evenwel niet dat medische opvolging noodzakelijk blijft.
1 Harper CR et al. Curr Atheroscler Rep 2010; 12: 322-30.
2 Sikka P et al. J Postgrad Med 2013; 57: 321-8.
3 Hansen KE et al. Arch Intern Med 2005; 165: 2671-6.
4 Kobayashi M et al. Life Sci 2008; 82: 969-75.
5 Vaklavas C et al. Atherosclerosis 2009; 202: 18-28.
6 Ma J et al. J Agric Food Chem 2000; 48(11): 5220-5.
7 EFSA. EFSA Journal 2011; 9(7): 2304
8 Becker DJ et al. Ann Intern Med 2009; 150: 830-9.
9 Halbert SC et al. Am J Cardiol 2010; 105: 198-204.
10 Wang J et al. Curr Ther Res 1997; 58: 964-78.
11 Heber D et al. Am J Clin Nutr 1999; 69: 231-6.
12 Huang CF et al. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2007; 14: 438-40.
13 Lin CC et al. Eur J Endocrinol 2005;153: 679-86.
14 Riquier E.Theèse de doctorat en pharmacie, Rouen, 2011
15 Skottheim IB et al. Eur J Pharm Sci 2008; 33: 317-25.